© Dudich, Endre (Hongarije) 7.06. 2008

Twaalf argumenten tegen en voor Esperanto

Reden om Esperanto niet te aanvaarden: Waarom Esperanto wel aanvaarden?
1.Esperanto is geen levende, natuurlijke taal maar een kunstmatige taal zonder traditie.Esperanto is inderdaad een "kunstmatige" plantaal, maar ze is gebaseerd op meerdere "natuurlijke", etnische talen en profiteert zo van de tradities van die talen. Esperanto verenigt de voordelen van beide categorieën van talen, en het is bijzonder geschikt voor computergebruik, ondermeer wegens het kleine aantal synomiemen en homoniemen. Het wordt wijd verspreid gesproken en is geëvolueerd tot een levende taal.
2.Esperanto is gemaakt door amateurs, niet door deskundige, professionele taalkundigen.Het was inderdaad geen taalkundige, die het initiatief tot het Esperanto nam, maar een geneesheer, die meer talen sprak. Maar daarna hebben ook professionele taalkundigen bijgedragen tot zijn ontwikkeling. Een gevolg daarvan is, dat Esperanto alle voordelen bezit van de combinatie van dagelijkse praktijk met wetenschappelijke theorie.
3.De structuur van het Esperanto is te sterk vereenvoudigd, en zijn woordenschat is arm.De structuur van het Esperanto heeft zorgvuldig de nodige elementen bewaard van de grammatica en syntax. Zijn eenvoud is buigzaamheid zonder ingewikkeldheid en stabiliteit zonder stroefheid. De woordenschat van het Esperanto groeit steeds verder aan door regelmatige vorming van nieuwe woorden en termen (bv. artefarita intelekto: kunstmatige intelligentie) , en overname van nodige en nuttige neologismen uit andere - en niet alleen Indo-Europese - talen;... - bv. nunatako uit het Inuit (Eskimotaal), saŭno uit het Fins, hanuko uit het Hebreeuws, cunamo uit het Japans, en obo uit het Mongools.
4.Esperanto is niet geschikt voor de stijldiversiteit van letterkundig werk.Sedert zijn ontstaan in 1887 heeft het Esperanto ruim en gevarieerd letterkundig werk afgeleverd. Dat bestaat niet alleen uit duizenden vertalingen zowel van dicht- als van prozawerk, maar ook uit veel oorspronkelijk werk, verzameld en bewaard in grote bibliotheken, bv. in Budapest, Londen, Rotterdam en Wenen.
5.Esperanto heeft geen "ziel", het vertegenwoordigt en brengt geen specifieke erfenis.Het is waar dat het Esperanto geen etnische "ziel" heeft, die het zou beperken tot een of ander specifiek volk of cultuur. In plaats daarvan heeft het een "universele ziel", die open en verdraagzaam is en rechtstreekse communicatie tussen verschillende volken en culturen vergemakkelijkt in het tijdperk van onafwendbare globalisatie.
6.Esperanto is niet geschikt voor gebruik in wetenschap en techniek.Esperanto is al gereed – tenminste gedeeltelijk – aangepast aan de noden van de moderne wetenschap en techniek, en het is ruim verspeid op het internet. Zijn karakteriserende eigenschappen (zie onder punt 3) bewerkstelligen en verzekeren een voortschrijdende ontwikkeling ook op die gebieden van Sterrenkunde tot Zoologie (bv. nebulozo, Primatoj, enz.)
7.Het Fundamento de Esperanto wordt door de Esperantisten aanzien als onschendbaar, en de Akademio de Esperanto is een conservatieve instelling.Het "taboe" over het Fundamento de Esperanto is maar een middel om de basiseenheid van de taal te garanderen en te vermijden dat er dialecten zouden onstaan. De Akademio de Esperanto is helemaal niet onfeilbaar, maar zijn leden doen ernstige en gemeende inspanningen om een rationeel evenwicht te bewaren tussen de uitersten van blind dogma en onverantwoorde anarchie, streng conservatisme en ongebreidelde vrijheid.
8.Esperanto wordt vooral geleerd door mensen, die er niet in geslaagd zijn een of andere levende taal onder de knie te krijgen.Het is een feit dat Esperanto gemakkelijker, sneller en goedkoper te leren is dan gelijk welke etnische taal. Daarom is het bijzonder welkom bij mensen, die om een of andere reden moeilijk een vreemde taal leren. Vanzelfsprekend is Esperanto ook gemakkelijker voor hen, die reeds een andere (Indo-Europese) taal spreken, van het Afrikaans tot het Gaelisch en Jiddisch.
9.Esperanto leren is verlies van tijd, energie en geld. Het zou zinvoller zijn die te investeren in het leren van een echt nuttige taal, bv. het Engels, Duits of Spaans.Het is gebleken dat Esperanto nuttig is als springplank om talen te leren. De kennis van Esperanto vergemakkelijkt het leren van andere vreemde talen, Engels inbegrepen. Voor mensen van wie de moedertaal geen Indo-Europese taal is (bv. Arabisch, Chinees, Fins, Hongaars, Japans, Koreaans, Maleis, Mongools, Turks, Vietnamees) is Esperanto als het ware een toegangsbiljet aan een gunstprijs tot die groep talen.
10.Esperanto heeft noch een sterke economische basis, noch machtige ruggesteun.Esperanto is niet gebonden aan eender welke financiële groep, natie of multinational, en wordt ook niet aan mensen opgedrongen door een of andere aggresieve politieke of militaire macht. Bijgevolg is het een echt neutrale en relatief discriminatieloze taal.
11.Esperanto aannemen zou betekenen dat men met een taal meer zou moeten worstelen.Esperanto aannemen zou het verwerven betekenen van een neutrale, interculturele "brugtaal".
12.Het invoeren van Esperanto zou zware problemen scheppen, bv. De problemen die voortkomen uit het aannemen van Esperanto zijn veel minder erg dan die van de huidige, zeer kostelijke taalchaos (bijzonder in de Europese Unie).
  • geboren Engelstaligen, en diegenen, die veel tijd, energie en geld besteed hebben om Engels te leren, zouden hun voordeel en enkele van hun privileges verliezen
  • Het Engels ( en het Frans, enz.) zouden op veel terreinen blijven gebruikt worden, en hun moedertaalsprekers zouden relatief bevoordeligd blijven.
  • Veel vertalers en tolken zouden overbodig worden.
  • Er zouden veel vertalers nodig zijn om de massa documenten in Esperanto te vertalen.
  • Een massa documenten zouden in Esperanto moeten vertaald worden.
  • Er zouden vertalers nodig blijven tot het hele mensdom Esperanto zou geleerd hebben, terwijl de waardevolle diversiteit van culturen en talen zorgvuldig zou bewaard blijven.

Gelieve zonder vooroordeel te vergelijken, de zaak te onderzoeken en een besluit te nemen.